Farba drukowa (drukarska) stanowi zawiesinę substancji barwiącej – barwidła (barwnika, laki bądź pigmentu) w środku wiążącym, jakim jest spoiwo.
W zależności od techniki drukowania, skład farb jest inny – począwszy od zawartości procentowych podstawowych składników, poprzez dobranie odpowiedniego rodzaju barwidła, aż na wyborze konkretnych substancji pomocniczych kończąc.
Podstawowy skład farb, kształtuje się następująco:
- barwnik/pigment/laka,
- spoiwo i dodatki,
- rozpuszczalnik,
- substancje pomocnicze.
Barwidło to substancja barwiąca, odpowiadająca za przenoszenie barwy. Do barwideł zalicza się: barwnik, pigment i lakę.
Barwnik jest organiczną substancją o zdolnościach barwiących, która wykazuje zdolność rozpuszczania się w spoiwie, rozpuszczalniku czy wodzie.
Pigmenty w odróżnieniu od barwników nie wykazują zdolności rozpuszczania w spoiwie czy w wodzie. Barwią w stanie stałym. Są substancjami nieorganicznymi lub organicznymi.
Laka to z kolei substancja barwiąca, którą uzyskuje się z barwników w procesie ich wytrącania.
Spoiwo inaczej zwane materiałem łączącym (wiążącym) o właściwościach błonotwórczych, ma na celu związanie wszystkich substancji wchodzących w skład farby tak, by farba w konsystencji była jednorodną zawiesiną a na podłożu tworzyła cienki film – błonkę.
Rozpuszczalnik to kolejny składnik farby. Rozpuszcza on elementy spoiwa. Jego skład jest istotny z punktu widzenia zastosowania farby do konkretnych technik druku oraz wyboru mechanizmu utrwalania.
Bardzo istotne są również wszelkiego rodzaju dodatki czy substancje pomocnicze, znajdujące się w farbie, które to nadają jej pożądane cechy użytkowe. Zalicza się do nich m.in.: plastyfikatory, suszki, pasty np. skracające, wypełniacze czy środki konserwujące.
Suszki odpowiadają za przyspieszenie procesu utrwalania się farby na podłożu, środki konserwujące przeciwdziałają wystąpieniu pleśni i drobnoustrojów, pasty skracające powodują zmianę konsystencji farby, która zmienia długość nitki na krótszą w porównaniu do pierwotnej. Plastyfikatory wpływają na lepsze przyleganie warstwy farby do podłoża, wypełniacze zaś przeciwdziałają wystąpieniu niekorzystnych zjawisk na wykonanym nadruku.
Wśród farb dedykowanych konkretnej technice drukowania konwencjonalnego, wyróżnia się:
- farby typograficzne – dzielą się na arkuszowe i zwojowe. Są one podobne do farb offsetowych pod względem konsystencji – są maziste. Cena ich jest jednak zdecydowanie niższa, choćby ze względu na jakość barw czy podatności na emulgowanie,
- farby typooffsetowe – zawierają więcej pigmentu w porównaniu do farb typograficznych. Farby te znalazły zastosowanie do zadruku m.in. kształtek,
- farby fleksograficzne – zaliczane są do farb ciekłych. Wyróżnia się kilka odmian tych farb, w zależności od rodzaju podłoża, na którym będzie wykonany nadruk, m.in.: farby wodne, farby UV, itp. Farbami fleksograficznymi można zadrukowywać etykiety, folie, różnorodne opakowania,
- farby offsetowe – można podzielić na farby typu cold-set (zadrukowuje się nimi gazety) oraz heat-set (wykonuje się nimi nadruk np. na okładkach barwnych czasopism). Farby cold-set utrwalane są na zimno, natomiast typu heat-set przez powiew gorącego powietrza. Farby offsetowe cechują się mazistością, intensywność barw jest większa, niż w przypadku farb typograficznych,
- farby wklęsłodrukowe – dzieli się na ilustracyjne i opakowaniowe. Utrwalają się przez odparowywanie rozpuszczalnika, ze względu na jego wysoką lotność,
- farby stalorytnicze – wykorzystywane są do zadruku dokumentów manipulacyjnych i wartościowych, a więc: banknotów, dyplomów, czeków, w związku z tym muszą one sprostać szeregowi wymagań,
- farby tampondrukowe – służą do wykonania nadruku na formach przestrzennych, tzw. kształtkach. W odróżnieniu od np. farb fleksograficznych, farby tampondrukowe nie służą do zadruku środków spożywczych (związane jest to ich składem),
- farby sitodrukowe – nadają się do wykonania nadruku na odzieży, np. koszulkach, czy też kształtkach – butelkach, kubkach, itp. Farby te są krótkie i maziste, ze względu na wymagania, jakie są przed nimi stawiane – nie mogą się ciągnąć, w przeciwnym razie nadruk może zostać wykonany wadliwie.
WN